Piękne, ale dokuczliwe

Wiele ptaków, jakie spotykamy w swoim otoczeniu czy widzimy przelatujące, nie zawsze wywołuje nasze większe zainteresowanie. Dopiero w przypadku, kiedy widzimy ich krasę z bliska lub wyrządziły nam szkodę, zaczynamy się zastanawiać, z kim mamy przyjemność.

Do takich ptaków, które wzbudzają okresowe emocje należą przedstawiciele z rodziny krukowatych, których w Polsce żyje 7 ze 130 obecnie poznanych gatunków. Są to: poczynając od kruka - największego przedstawiciela, gawrony, wrony, sroki, sójki, orzechówki i kawki.

Kruk to duży ptak, czarny z metalicznym połyskiem, którego długość dochodzi do 64 cm. Jest najbardziej okazałym, ale i też tajemniczym, budzącym różne skojarzenia ptakiem. Kruk w przeszłości przeważnie miał złą sławę. To że jest ptakiem ostrożnym i szybko się uczącym, dało mu określenie bardzo mądrego. Chętnie żeruje na padlinie, czego nie lubią myśliwi, bowiem w krótkim czasie potrafią zniszczyć upolowaną zwierzynę. Pary kojarzą się na wiele lat. W starej bajce Ezopa kruk, mimo że taki mądry przechytrzony został przez lisa. Przez trzy lata kruki gniazdowały w naszej okolicy, w tym roku ich jednak nie spotkałem.

Bardziej znanymi przedstawicielami tej rodziny są gawrony. Jest to ptak stadny i przez to zauważany w czasie przelotów, przy gniazdowaniu, żerowaniu i noclegach. Lot gawronów jest zręczny i mimo wielkości lekki. Gawrony w czasie przelotów często wykorzystują prądy wznoszące, krążąc w kominie termicznym są w stanie wznosić się na znaczne wysokości. Gniazdują całymi koloniami w koronach wysokich drzew. Rolnikom dają się we znaki wiosną, kiedy wschodzą zboża, szczególnie kukurydza. Liczne naloty gawronów mogą powodować znaczne szkody, aż do prawie całkowitego zniszczenia zasiewu. Uciążliwe też są dla okolicznych mieszkańców miejsca noclegowe, na które zlatuje czasami tysiące ptaków, których głosy nie są dla ucha przyjemne.

Wrona siwa jest wielkości gawrona. Jak nazwa wskazuje to głowę, pierś, skrzydła i ogon ma czarne, a pozostałe siwe. Liczebność wron pod koniec ubiegłego wieku znacznie zmalała przez wieloletnie tępienie przez myśliwych i hodowców drobnego inwentarza, którym niszczyła młodą zwierzynę i pisklęta.

Kawka to najmniejszy przedstawiciel krukowatych, wielkości 33 cm. Jest czarna z szarymi bokami głowy i karku. Kawki gniazdują w rozpadlinach skalnych, ruinach. Przenosząc się do osiedli ludzkich wybierają na miejsca gniazdowania wieże, wszelkie otwory w murach, a najchętniej zakładają gniazda w kominach, czym nam przysparza pracy przy usuwaniu gniazd, kiedy jesienią chcemy napalić w piecach.

Sroki, a właściwie ich wyczyny były podstawą tego artykułu. Ten piękny, o czarno białej szacie i smukłej sylwetce ptak budzi różne skojarzenia. Najbardziej popularne przezwisko to „sroka złodziejka”. W tym określeniu zawarta jest wielowiekowa obserwacja zachowania srok. Potrafią one zręcznie ukraść zarówno błyszczące przedmioty jak i smaczne kąski z miski psa czy jajka lub młode pisklęta. Obserwowany jest często nalot stadka srok na kurnik w Nowej Wsi. Nalot ten nosi cechy zorganizowanego napadu. Część stadka wlatuje do kurnika po jajka, a na zewnątrz pozostaje strażnik, który wszczyna alarm, gdy ktoś się zbliża.

Sójka - z tym kolorowym ptakiem najczęściej spotykamy się zimą, kiedy zalatuje do karmnika dla sikorek i kradnie im wyłożone pożywienie. Można robić ciekawe obserwacje wykładając zgromadzone jesienią żołędzie, które sojki bardzo szybko wyniosą do swoich spiżarni.

Orzechówka jest najmniej znanym przedstawicielem tej grupy. Występuje pojedynczo i nielicznie. Orzechówki są dość duże, bo wielkości kawki, brązowej barwy z charakterystycznymi białymi plamkami w kształcie spadających kropel. Orzechówka, podobnie jak sojka, gromadzi na zimę nasiona orzechów i drzew iglastych. Leśnicy cenią sobie obecność orzechówek w ich rejonach, bowiem część ukrytych nasion pozostaje w ziemi zapomniane i wyrastają z nich nowe drzewa, szczególnie limby oraz sosny. Orzechówki jak sama nazwa wskazuje lubią też orzechy laskowe. Bardzo zgrabnie radzą sobie z ich twardymi skorupami. Trzymają orzech w łapie i rozłupują skorupę ostrym dziobem.

Autor: Andrzej Patorski

2012-06-14