Żurawie

Przypomnijmy sobie dawne czasy, gdy zegar był rzadkością, a pory świtu określano po pianiu kogutów. Obecnie mało gdzie można spotkać w obejściach trzymany drób. O ile już, to bez kogutów, bo to darmozjady robiące tylko zmieszanie i hałas.

W bieżącym roku od wiosny rolę naturalnego budzika przejęły trąbiące żurawie, które znalazły sobie siedlisko między Wartą a lasem, od Korwinowa w stronę leśniczówki w Adamowie. Znajdują się tam podmokłe miejsca zarośnięte trzcinami, krzewami i innymi roślinami, tworząc korzystny dla nich teren. Czy są to te ptaki, których w poprzednich kilku latach słyszałem nawoływania na oparzeliskach pod lasem naprzeciwko Zawodzia, gdzie też są podtopione torfowiska i zarośnięte szuwarami tereny?

Zdziwienie moje wywołał fakt osiedlenia się żurawi w tym terenie, w naszym sąsiedztwie. Jest to bowiem obszar stosunkowo niewielki i raczej niespokojny. Z jednej strony tory kolejowe, po których jeżdżą hałaśliwe pociągi, a z drugiej strony las, w którym trwają prace przy użyciu sprzętu mechanicznego, co też jest słyszane z daleka.

Mimo to widocznie im ten teren odpowiada. Bardzo byśmy byli radzi, aby na stałe obrały sobie to siedlisko. Byle jenoty, lisy i wścibscy ludzie nie zakłócali im spokoju.

Żuraw jest ptakiem mało znanym przez przeciętnego obserwatora. Jest ostrożny, a jego maskujące ubarwienie znakomicie zlewa się z otoczeniem. Tylko wcześnie rano lub przed wieczorem w czasie żerowania na otwartych polankach, można je czasem zobaczyć. 

Najbardziej intrygującym jest głos i zachowania godowe żurawi. Donośne dźwięki wydawane są zarówno przez samce jak i samice. Różnica polega tylko na ilości krzyków, których samiec wydaje jeden, a samica kilka. Tak donośne trąbienie umożliwia żurawiom specyficzna budowa i długość ich tchawicy. Donośny głos żurawi jest słyszany z odległości nawet kilku kilometrów. Już wczesną wiosną w czasie przelotów z południa Europy widać wysoko lecące klucze tych ptaków i oznajmiające swoje przybycie głośnym nawoływaniem.

Najbardziej widowiskowym zjawiskiem w życiu żurawi są tańce godowe. Żurawie jako ptaki stadne w czasie przylotów tworzą stada i to czasem bardzo duże. Jeżeli komuś uda się je w tym czasie dojrzeć na otwartym terenie i obserwować te figury, będzie wielce usatysfakcjonowany. Jako że żurawie łączą się przeważnie w stałe pary, to taka para zaczyna zaloty. Natychmiast do wspólnego rytuału włączają się inne pary lub poszukujący partnera. Taniec polega na podskokach, kucaniu i wydawaniu w tym czasie głośnych krzyków.

Po tokach pary gniazdują osobno wychowując dwoje lub jedno w złym roku, młode.

Żurawie są ptakami ginącymi. Wymagają pełnej ochrony gatunkowej, pozostawiania biotypu dla nich korzystnego oraz zapewnienia im spokoju w miejscach gniazdowania.

Autor: Andrzej Patorski

2011-08-11