Początki nauczania w Poczesnej 1792 - 1830

Początki nauczania dzieci w Poczesnej związane były z działalnością Komisji Edukacji Narodowej, pierwszej na ziemiach polskich i w Europie centralnej świeckiej władzy oświatowej powstałej 1773 roku.

Szkoła - dom szkolny w Poczesnej został zbudowany w 1792 roku w oparciu o decyzje i środki KEN.

Tworzono szkoły w jednostkach osadniczych większych niż 50 dymów.

W Poczesnej była to szkoła parafialna. Należały do niej wsie: Poczesna, Całka, Zawisna, Osiny, Bargły, Zawada, Wanaty, Zawodzie. W sumie około 120 dymów.

Wycinek mapy z 1798 roku obrazujący istnienie w/w miejscowości

Komisja Edukacji Narodowej działała 21 lat (do 1795 roku), ale pozostały po niej system utrzymywał żywotność o wiele dłużej, w zaborze rosyjskim do 1839 roku.

W Królestwie Polskim w 1821 roku działało tylko 5 szkół wiejskich w regionie częstochowskim z 14 założonych przez KEN: w Starokrzepicach, Wilkowiecku, Mykanowie, Żurawiu i Pocześnie. Zestawienie to jest dla nas powodem do dumy.

Działalność szkoły, w tym pierwszym bardzo tragicznym dla Polski okresie rozbiorów, odnotowana była w kolejnych latach.

Szkoła zaczęła działalność w 1792 roku, a po jednym roku nauczania musiała ją przerwać. W wyniku drugiego rozbioru Polski w 1793 roku tutejsze ziemie dostają się pod zabór niemiecki, są to nowe Prusy Południowe.

Usunięto język polski z urzędów, sądów, szkół, tym samym zaprzestano nauczania.

Wojny napoleońskie niosą nowe nadzieje dla Polski. Utworzone w 1806 - 1815 roku Księstwo Warszawskie swoim terenem obejmuje Poczesnę.

W 1808 roku Szkoła Elementarna w Poczesnej zarządzeniem prezesa Izby Edukacyjnej Księstwa Warszawskiego W. Borotyńskiego wznawia swoją działalność. W 1830 roku upada szkoła w Poczesnej.

Z tego pierwszego okresu nauczania jest też pierwsza informacja o nauczycielu.

W 1819 roku w/w szkole uczył Jakub Nowakowski - miejscowy organista, dobrej konduity (konduita - zachowanie, prowadzenie się).

Jego roczne wynagrodzenie to 6 korców żyta, 144 zł i 12 siągów drewna.

Dzieci w szkole w tych latach uczyły się pisania, czytania, rachowania i religii.

Rok szkolny dzielono na półrocze zimowe i letnie. W półroczu zimowym chodziło w Poczesnej do szkoły około 40 dzieci, w letnim zdecydowanie mniej, do 10 osób.

Szkółka wiejska – sztych Macieja Morawy