Nierada – wieś położona w południowo - zachodniej części gminy Poczesna. Dawniej nazwa miejscowości brzmiała Radziątków. W latach 1975 - 1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego. Po reformie administracyjnej z 1999 roku należy do powiatu częstochowskiego, województwa śląskiego. W 2011 roku liczba mieszkańców sołectwa wynosiła 1.150 osób. Sołtysem wsi jest pan Jarosław Kmieć.

Zobacz podmioty gospodarcze w Nieradzie.

Rzeźba terenu obszaru Nierady i okolic jest płaska, miejscami niskofalista. W okolicy Nierady charakterystyczne jest wzniesienie Garbu Rększowickiego - spod zwartej pokrywy utworów czwartorzędowych wyłaniają się wydłużone garby o wierzchołkach leżących na wysokości 305 m n.p.m., zbudowane z piasków kościeliskich. Stoki tych garbów posiadają spadki do 5% i są częściowo zalesione. Okolice Nierady to gleby wytworzone z utworów czwartorzędowych, takich jak piaski, glina, iły. Dzięki dużemu zróżnicowaniu siedliskowemu i różnym sposobom użytkowania terenu, flora jest dość bogata i różnorodna. Informacje o faunie tego terenu są bardzo fragmentaryczne i dotyczą chrząszczy oraz motyli. Fitocenozy to większości jednowiekowe, sztuczne drzewostany sosnowe, ze słabo wykształconym podszytem i dość jednorodnym, niezbyt obficie rozwiniętym runem. Obok dominującej sosny występuje zwykle: brzoza brodawkowata i świerk. Pojawiające się gatunki drzew liściastych, np. dąb czerwony, pochodzą głównie z nasadzeń. Charakterystyczne w krajobrazie Nierady i okolic są niskie nasypy, hałdy i zwały, które uległy zadrzewieniu.

Dzieje Nierady sięgają odległych czasów. Wzmianki o wsi dotyczą wydobywania i przetwarzania rudy żelaza. Już w 1620 roku mówiło się o Nieradzie - Kuźnicy. To właśnie tutaj powstała w XIX wieku pierwsza kopalnia w formie zorganizowanej. Wieki całe ręcznie, jedynie za pomocą kilofa, młota, klina, łomu urabiano pokłady pod ziemią. Jakość tych narzędzi dobrana była odpowiednio do postawy górnika. W okresie międzywojennym działały w okolicach Nierady kopalnie Maria i Jan. W dwudziestoleciu międzywojennym Nieradę zamieszkiwało około 1000 osób. Większość domów była drewniana. Budynki murowane były u Zycha, Nalewajki, Adamusa. W domach przeważały najprostsze sprzęty, często używane przez kilka pokoleń. Przez wieś przebiegała droga w postaci piaszczystej ścieżki.

W roku 1939 dekretem Adolfa Hitlera z 8 października 1939 roku teren Nierady został wcielony do Rzeszy.

W 1939 roku podczas inwazji Niemiec na Polskę doszło we wsi do zbrodni niemieckiej. Wehrmacht rozstrzelał mieszkańców wsi jak i uchodźców wojennych przebywających we wsi (Szymon Datner: „55 dni Wehrmachtu w Polsce”, Warszawa 1967).

Miejscowość w trzech czwartych została spalona przez wojska niemieckie. Był to wynik prowokacji. Żołnierze hitlerowscy urządzili strzelaninę, oznajmiając później dowódcom, że to Polacy ich ostrzelali. Po podpaleniu mieszkańcy Nierady zaczęli uciekać. Wtedy Niemcy pojmali około 30 mężczyzn, ustawili ich w rząd i zaczęli bagnetami osadzonymi na karabinach kierować w morze płomieni. Zmienili jednak zamiar i postanowili wszystkich rozstrzelać. Uratował się tylko jeden z mieszkańców wsi - Antoni Rogacz, który rzucił się do ucieczki i zdążył ukryć się w zaroślach. W wojnie obronnej 1939 roku w oddziałach partyzanckich Armii Krajowej, w konspiracji, w tajnym nauczaniu uczestniczyło 256 synów i córek pocześniańskiej ziemi. W różnych formach walki z wrogiem polegało 26 żołnierzy i partyzantów. Okupanci rozstrzelali 13 mieszkańców, 37 zamordowali w obozach koncentracyjnych. Ponad 60-ciu mieszkańców gminy Poczesna zostało wywiezionych na przymusowe roboty do III Rzeszy. Ta wielka danina krwi upamiętniona została zbiorowymi mogiłami na cmentarzach w Poczesnej, Wrzosowej i w Nieradzie.

Pierwszą powojenną inwestycją w Nieradzie była radiofonizacja - wiosną 1950 roku. Mieszkańcy chętnie przystąpili do społecznej pracy. W 1951 roku powstała wreszcie droga przez wieś o nawierzchni tłuczniowej. Dzięki temu można było dogodniej dojechać do Kamienicy Polskiej, Hutek, Częstochowy. Łatwiejszy był także dojazd do kopalni, w których pracowało wielu mieszkańców wsi. Kopalnie przynosiły wsi możliwości nowego życia. Dzięki temu poprawiły się warunki bytowania. W 1957 roku w Nieradzie ruszyły nowe inwestycje - elektryfikacja i równocześnie budowa nowej szkoły. Do 1958 roku, przez cztery lata, była we wsi siedziba Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej. W wyniku nowego podziału Nierada administracyjnie zaczęła należeć do Hutek. W 1959 roku Ochotnicza Straż Pożarna rozpoczęła budowę remizy. Zaplanowano tam miejsce nie tylko na sprzęt strażacki, ale i na świetlicę, mieszkanie, wielką nowoczesną salę widowiskową. Z budową związane były olbrzymie koszty, w połowie musiały oprzeć się na dotacjach społecznych. Wiosną 1963 roku inwestycje następowały jedna za drugą. Trudno było uwierzyć, że to ta sama wieś, co trzydzieści lat wcześniej. W Nieradzie było już ponad sto murowanych pięknych domów, a każdy wieloizbowy. Wokół prężnie rozwijał się przemysł rudziany. Ludzie ciężko, lecz godnie pracowali i godnie zarabiali. Rodziny zaczęły żyć dostatnio i wygodnie oraz perspektywicznie urządzano mieszkania. Pracą w polu zajmowali się nieliczni, bo ziemia się nie zmieniła. Dalej była ta sama, piaszczysta i nieurodzajna. W 1964 roku do Nierady dotarł rurociag wodny, oddano do użytku gmach remizy Ochotniczej Straży Pożarnej. Już wówczas mieszkańcy zauważyli jak wiele milionów złotych poszło na to, żeby miejscowość mogła żyć nie tylko lepiej, ale także z pełną nadzieją, że każdy kolejny rok będzie lepszy, dostatniejszy. O licznych sukcesach zadecydował także udział mieszkańców tej ambitnej wsi, mającej trudności w latach międzywojennych. Każdej pracy towarzyszyła świadomość, w jakich czasach się żyje, dla kogo się wszystko robi. Większość wiedziała, że słowo ojczyzna, państwo oznaczało po prostu codzienne życie, codzienne sprawy.

Od listopada 1976 roku w Nieradzie odprawiana była niedzielna msza św. w salce katechetycznej przez księży dojeżdżających z Poczesnej. Efektem wielu pism i wizyt w urzędach delegacji z Nierady, proboszcza z Poczesnej ks. Fortunata Nowaka i interwencji Kurii Diecezjalnej było pozwolenie na budowę kaplicy mszalnej, wydane 27 marca 1981 roku. Biskup Franciszek Musiek dokonał poświęcenia gotowego już, choć jeszcze niewykończonego zupełnie kościoła. W tym czasie utworzony został na miejscu cmentarz. Parafię erygował biskup Stanisław Nowak 1 sierpnia 1985 roku, wyłączając jej teren z parafii w Poczesnej.

W Nieradzie jest więc Rzymsko – Katolicka Parafia p.w. Św. Apostołów Piotra i Pawła z wartym zwiedzenia kościołem parafialnym.

Obecnie Nierada to duża i piękna wieś. Droga w Nieradzie posiada nawierzchnię asfaltową, wzdłuż niej przebiega chodnik. Służebną rolę wobec społeczności Nierady spełnia Ośrodek Zdrowia wyposażony w nowoczesny sprzęt i urządzenia ułatwiające pracę lekarzy i pielęgniarek.

W miejscowości Nierada prężnie działa Koło Gospodyń Wiejskich. Tradycje ludowe podtrzymywane są przez Koło . To członkowie organizują doroczne święta dożynkowe, biorą czynny udział w życiu kulturalnym gminy, w organizowaniu imprez patriotycznych oraz w czynnym wspieraniu inicjatyw społecznych.

Czytaj więcej o KGW w Nieradzie.

We wsi funkcjonuje szkoła podstawowa i założona w 1972 roku filia biblioteki gminnej.

Historia szkoły podstawowej w Nieradzie. Od 1932 roku kierownikiem szkoły była pani Maria Ferlińska. Zajęcia odbywały się w jednej izbie o powierzchni 47 m² i wysokości 2,90 m. Była to szkoła czteroklasowa. Uczniowie zasiadali w sześciu długich, prostych, pobejcowanych ławkach. W każdej ławie mogło zmieścić się dziesięcioro dzieci. Na ścianach wisiały obrazy z rosyjskimi napisami, pamiętające czasy cara Mikołaja. Dzieci uczyły się na dwie zmiany. W takich warunkach zajęcia lekcyjne odbywały się do rozpoczęcia drugiej wojny światowej. Frekwencja uczniów była bardzo różna. Dzieci opuszczały zajęcia w czasie wzmożonych prac polowych, a także z braku odpowiedniego ubioru w chłodniejsze, zimowe dni.

Po zakończeniu działań wojennych nauczanie odbywało się w pomieszczeniach udostępnionych przez prywatnych właścicieli.

W 1951 roku wyremontowano dwie klasy szkolne z funduszy Gromadzkiej Rady Narodowej w Hutkach. Przy budynku remizy strażackiej złożono barak przeznaczony na pracę szkoły. W salach lekcyjnych nie było żadnego ogrzewania bądź też piece wymagały remontu. Brakowało dwudzielnych ławek, tablic, krzeseł, stołów, umywalek, miednic. Szczególnie w chłodne i mroźne dni odczuwalny był brak dubeltowych okien, szyb w oknach. Na jednym z budynków, gdzie znajdowała się izba lekcyjna przeciekał dach. Brakowało miejsca na składowanie opału. Bardzo ubogie było wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne. Brakowało pomocy naukowych do geometrii, fizyki, chemii, gimnastyki. Nie było nawet szafy na akta szkolne. Dzieci mogły korzystać ze świetlicy szkolnej, w której odbywały się także kursy dla dorosłych. W 1953 roku szkoła mieściła się w trzech budynkach - dwa wynajęte. W budynku własnym szkoły mieściły się dwie sale lekcyjne, kancelaria i mieszkanie kierownika szkoły. Widoczne były nadal liczne braki. W salach, w kancelarii oraz w części mieszkalnej nie było podłóg. Pomieszczenia te wymagały remontu.  Brakowało studni, piwnicy. Podwórko szkolne wraz z boiskiem szkolnym zajmowało około 440 m². Wymagało ono ogrodzenia. Zakupiono około 30 drzewek owocowych do ogródka szkolnego. Zajęcia lekcyjne odbywały się również w salach wynajętych: u państwa Kołodziejczyk o wymiarach 7m x 5m x 3m i pana Bolesława Cierpiała o wymiarach 5m x 5m x 3m. Pierwsze pomieszczenie wymagało pomalowania, przebudowy pieca kaflowego, odnowienia drzwi frontowych. Nie posiadało okien zimowych. Na wyposażeniu drugiej sali nie było żadnego pieca do ogrzewania pomieszczenia.

W lutym 1954 roku przedłożony został projekt budowy nowej szkoły. Szkoła Podstawowa w Nieradzie została oddana do użytku w roku 1958. Kierownikiem szkoły był wówczas pan Seweryn Gajewski. Budynek szkolny wykonano na rzucie dwutraktowym. Na parterze rozlokowano administrację szkoły, dział wychowawczo - oświatowy, salę gimnastyczną z rozbieralnią i natryskami, salę fizyki oraz mieszkania tercjana. Na pierwszym piętrze urządzono sale lekcyjne, pokój pomocy naukowych, pokój nauczycielski, skład sprzętu szkolnego oraz mieszkanie kierownika szkoły. Budynek ogrzewano piecami kaflowymi. Architekturę budynku utrzymano w typie osiedla wiejskiego. Powierzchnia zabudowy wynosiła 517,79 m². Konstrukcja budynku - murowana. Ławy fundamentalne wykonano z cegły na zaprawie wapienno-cementowej. Mury postawiono z cegły na zaprawie wapiennej, a cokół z piaskowca łamanego. Stropy - system Ackermana, żelbetowo - ceramiczne. Schody prefabrykowane obustronnie oparte na murach, okładane masą lastrico. Podłogi w salach lekcyjnych wykonano z klepki bukowej na lepiku, w sali gimnastycznej na ślepej podłodze. Więźba dachowa była drewniana, pokryta dachówką. Budynek wyposażono w instalację wodno - kanalizacyjną, elektryczną, sygnalizacyjną.

W roku szkolnym 1997/1998 Zarząd Gminy w Poczesnej wyraził zgodę na prowadzenie przy Szkole Podstawowej w Nieradzie oddziału przedszkolnego dla 6-latków, a także utworzenie oddziału przedszkolnego dla dzieci 4 - 5 letnich. W latach 2004/2005 przeprowadzono remont kapitalny budynku szkoły, a w roku 2006 oddano do użytku nową salę gimnastyczną. Misja szkoły: „Każdy człowiek ma prawo do przeżywania sukcesu” jest realizowana w toku zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. W roku szkolnym 2005/2006 w szkole utworzona została klasa integracyjna – pierwsza w Gminie Poczesna. Ważną rolę w rozwijaniu współpracy między domem i szkołą spełnia Rada Rodziców, która systematycznie współpracuje ze szkołą w zakresie realizacji jej zadań statutowych.

Szkoła Podstawowa w Nieradzie jest zorganizowaną całością powiązaną systemem szkolnym i aparatem nadzoru. Ogniwa kierownicze stanowią: dyrektor i rada pedagogiczna szkoły. Dyrektor powoływany jest przez Zarząd Gminy w drodze konkursu. Działa on zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i organizuje pracę dydaktyczno-wychowawczą, opiekuńczą, administracyjną i gospodarczą obsługę szkoły. Obecnie dyrektorem szkoły jest mgr Bożena Tomala, która tę funkcję pełni od roku szkolnego 2004/2005. Dyrektor sprawuje nadzór pedagogiczny, gdy istnieje potrzeba - służy radą i pomocą. Jest opiekuńczy w stosunku do uczniów stwarzając im warunki do harmonijnego rozwoju psychofizycznego. W Szkole Podstawowej w Nieradzie uczyło ponad sześćdziesięciu nauczycieli. Byli to także księża i katecheci.

W szkole działa świetlica szkolna. Świetlica prowadzi dożywianie uczniów, z którego co roku korzysta średnio 90% ogółu uczniów. Uczniowie mają możliwość korzystania z bezpłatnych obiadów, a środki na ten cel przekazuje Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej w Poczesnej.

Uwzględniając potrzeby rozwojowe i psychiczne ucznia Szkoła Podstawowa w Nieradzie organizuje dodatkowe zajęcia: koła zainteresowań i przedmiotowe oraz zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze. Obecnie na terenie szkoły działają koła przedmiotowe: polonistyczne, matematyczne, sportowe oraz plastyczne. Szkoła prowadzi naukę dwóch języków obcych od klasy I, języka niemieckiego i angielskiego. Uczniowie mogą rozwijać swoje zainteresowania i uzdolnienia, także na zajęciach koła teatralnego oraz chóru. Mając na uwadze wszechstronny rozwój ucznia, nauczyciele co roku organizują liczne wycieczki dydaktyczne oraz turystyczno-krajoznawcze.